««««««« کارنامه »»»»»»»

کارآفرینی، مفهومی است که همراه با خلقت بشر وجود داشته است.
به تعبیری دیگر، کارآفرینی، کانون و مرکز ثقل کار و تلاش و پیشرفت بشر
در عصر مدرنیته، تلقی می‌شود. به زبان ساده، "کارآفرینی" همان فرایند
تاسیس و یا توسعه کسب‌وکار، برمبنای یک فکر و ایده نو است. کارآفرینی،
به منظور رشد و نمو در جوامع، نیازمند وجود فرهنگ خاصی است.

به زبان ساده، "کارآفرینی" همان فرایند تاسیس و یا توسعه کسب‌وکار،
برمبنای یک فکر و ایده نو است. کارآفرینی، به منظور رشد و نمو در جوامع،
نیازمند وجود فرهنگ خاصی است.

فرهنگ را می‌توان مجموعه‌ای از باورها، آیینها، اندیشه‌ها، آداب و رسوم،
و ارزشهای حاکم بر یک جامعه دانست. به دیگر سخن، فرهنگ
مقوله‌ای است که در سطح جامعه، گروه و در تعامل میان آنها معنا می‌یابد
و شیوه برقراری ارتباط و تعامل میان افراد آن جامعه را بیان می‌کند.
(Joseph & Igor، ????)
از سوی دیگر اگر از دیدگاه "شیوه زندگی" به فرهنگ بنگریم، نمی‌توانیم
آن را از مقوله کار و نحوه کسب درآمد نیز جدا بدانیم. کار و فرهنگ همواره
و در تمام جوامع بر یکدیگر تاثیر متقابل داشته‌اند. روشهای رایج کسب درآمد
تا حد زیادی بر نحوه رفتار افراد و تعامل آنها با یکدیگر موثر است. گسترش
کارآفرینی نیز به عنوان عامل ایجاد اشتغال و تولید ثروت در جامعه،
نتایج فرهنگی ویژه‌ای را در پی خواهد داشت که قابل تامل و بررسی است.

? ادبیات کارآفرینی
فرایندی که بتوان با استفاده از خلاقیت، عنصر جدیدی را همراه با ارزش
جدید با استفاده از زمان، منابع، ریسک و به کارگیری دیگر عوامل،
به وجود آورد، کارآفرینی گویند. کارآفرینی فقط فردی نیست،
سازمانی هم می‌تواند باشد. (Thompson & ALVY، ????)
به عقیده "آرتورکول" کارآفرینی عبارت است از فعالیت هدفمند که
شامل یک سری تصمیمات منسجم فرد یا گروهی از افراد برای ایجاد،
توسعه یا حفظ واحد اقتصادی است. از دیگر سو "روبرت نشتات"
فرهنگ کارآفرینی را قبول مخاطره، تعقیب فرصتها، ارضای نیازها از
طریق نوآوری و تأسیس یک کسب ‌و ‌کار می‌داند. (داریانی، ????)

کارآفرینان، افرادی هستند که روحیه استقلال‌طلبی (روی پای خود ایستادن) را
دارند و حاضرند مسئولیت کار و اشتغال خود (و حتی دیگران) را برعهده گیرند.
این افراد معتقدند باید برپایه تواناییها، شایستگیها و فکرهای خود، امرار معاش
کنند و اساساً روحیه "کارمندی" ندارند. در ساختار سازمانهای گسترده و سنتی
"امنیت شغلی" بهایی بود که در مقابل "اطاعت" به کارکنان پرداخت می‌شد.
اما در شرکتهای کوچکِ کارآفرین، نه "امنیت شغلی" به معنای فراگیر آن وجود دارد
و نه "اطاعت". در چنین شرکتی کارکنان، خودگردان، خطرپذیر و مسئولیت‌پذیرند
و همه خود را در برابر منافع خود و شرکت و جلب رضایت مشتری، مسئول و
پاسخگو می‌دانند. (Joseph & Igor,????)-
کارآفرینی؛ فرهنگ مخاطره‌پذیری
کارآفرینان، باید مخاطره‌پذیر باشند، یعنی بتوانند نسبت به موقعیت،
شرایط، امکانات و در یک کلام آینده خود خطرکرده و برای کسب
"موفقیتی محتمل" مبارزه کنند. باید دولت یا دیگر حامیان مستقل،
حاضر به پذیرش مخاطره مورد نیاز کارآ‏فرین باشند و "سرمایه مخاطره‌پذیر"
برایش فراهم و او را در مراحل مختلف کارآفرینی همراهی کنند.
افرادی که دارای روحیه محافظه‌کاری و یا کارمندی هستند، اســاساً
کارآفرینان موفقی نخواهند بود.
(Elwood & Eliza,????)
توسعه کارآفرینی با ایجاد فرصتهای برابر برای بروز استعدادهای نهفته افراد،
می تواند درنهایت به توسعه عدالت اجتماعی در کشور منتهی شود.

محمد سیدحسینی در پایان نامه کارشناسی ارشد خود در سال ????
در دانشگاه علم و صنعت با عنوان شناسایی عوامل و شاخصهای اولویتدار
جهت دستیابی به سازمانهای کارآفرین در کشور، عوامل و شاخصهایی که
در صورت وجود در سازمانها به تقویت فضای نوآوری و افزایش انجام فعالیتهای
کارآفرینانه در سازمان منجر می شو‌‌د، مورد بررسی قرار داده است. این عوامل
در پنج دسته مطالعه شده اند که عبارتند از:
?) حمایت مدیریت
?) فرهنگ
?) ساختار
?) سیستم‌ها
?) اهداف و راهبردها.
? نتیجه گیری
ارتباط میان کارآفرینی و فرهنگ، از دو سو قابل بحث است. از یک سو،
نتایج کارآفرینی است که بر جامعه تاثیر می‌گذارد و از سوی دیگر، خود
فرایند کارآفرینی و فرهنگ حاکم بر آن است که هم متاثر از مبانی
فرهنگ جامعه است و هم می‌تواند در آن تحولات اساسی ایجاد کند.
در واقع کارآفرینی، فرایندی اکتسابی است و خانواده در شکل‌گیری
این فرایند نقش اساسی را ایفا می‌کند. خانواده می‌‌تواند عنصر پویایی و
تحرک را به ژرفای وجود افراد تحت نفوذ و وابسته به خود تزریق کند؛
به شکلی که فرد و جامعه در محیطی هماهنگ به تعامل بپردازند و
قالبهای اجتماعی نوآورانه شکل گیرد. در عین حال شرایط محیطی و
نوع جامعهای که فرد در آن رشد و نمو می یابد، نیز در شکلگیری و ایجاد
عادات و رفتارهای مختلف در فرد به میزان زیادی تأثیرگذار است.
کارآفرینی با ایجاد فرصتهای شغلی و تولید ثروت و بهبود شرایط اقتصادی،
پیش‌زمینه‌ای اساسی برای ارتقای سطح فرهنگی جامعه است.
با برآورده‌شدن نیازهای اولیه معیشتی، زمینه برای بروز نیازهای عالی‌تر
انسانی فراهم می‌شود که اگر در مسیری درست هدایت شود،
به شکوفایی و تعالی انسانها و جامعه می‌انجامد. از سوی دیگر،
نحوه شکل‌گیری و ثمربخشی کارآفرینی، روشها و شیوه‌های خاصی را
می‌طلبد که بر پایه باورها و ارزشهای ویژه‌ای استوار شده است.
مجموعه این روشها و باورها را می‌توان یک فرهنگ تلقی کرد. در واقع فرایند
کارآفرینی در بطن خود فرهنگ خاصی را نهفته دارد. این فرهنگ را می‌توان
همان فرهنگ حاکم بر شرکتهای کارآفرینی کوچک دانست:
مفهوم مشترکی است که اعضای شرکت پذیرفته‌اند و ارزشها، باورها و
روشهای مشترکی است که بر فعالیت شرکت حاکم است.
علاوه براین ویژگیها، تعمیق و گسترش فرهنگ کارآفرینی، بستری مناسب
برای بسط عدالت در جامعه است. در یک جامعه کارآفرین،
همه انسان‌ها فرصتهای یکسانی پیش روی خود دارند. در این جامعه،
سرمایه یا زمین منشأ تولید ثروت نیست و در چنین جامعه‌ای افراد هوشمند،
خلاق و صاحب‌اندیشه و نیز پرتلاش و مصمم، شانس بیشتری برای
موفقیت دارند و صاحبان سرمایه‌های کلان نمی‌توانند ثروت را در انحصار
خود نگه‌دارند. تمام اینها در کنار هم یک زمینه مناسب برای بسط عدالت
در سطح اجتماع است.
نیروی انسانی جوان و جویای کار در کشور می تواند به عنوان
پتانسیلی عظیم برای توسعه کارآفرینی و به تبع آن توسعه اقتصادی و
فرهنگی جامعه محسوب شود.
بنابراین با توجه به نقش کارآفرینی در توسعه همه جانبه در کشورهای
صنعتی و پیشرفته، کشورهای در حال توسعه نیز در پی ایجاد موج
گسترده و جدیدی از سازمانهای کارآفرین هستند که برای رسیدن به این
مهم می بایستی نقش و اهمیت فرهنگ کارآفرینی و عوامل رشد و
توسعه دهنده و یا موانع آن در سازمانها مشخص و معرفی شوند.
به عبارتی دیگر کارآفرینی به عنوان یک الزام و رویکرد نوین و تدبیر جدید
اقتصادی در پاسخ به واقعیتها و شرایط جدید محیطی، یکی از راهکارهای
ارزشمند در رویارویی و تقابل با ناکارآمدی اقتصادی و جلوگیری از پدیده های
منفی اقتصادی مانند بیکاری، محسوب میشود. امروزه با به بنبست رسیدن
بسیاری از روشهای سنتی و پاسخگو نبودن آنها در رویارویی با مشکلات و
معضلات علت و معلولی در اقتصاد ملی و اقتصاد جهانی، ناگزیر به تعریف
مفاهیم و چارچوبهای جدیدی هستیم که در دنیای رقابتی و اقتصاد بدون مرز
و آزاد بتواند جایگاه قابل قبول و رتبه مناسبی در بین اقتصادهای جهان برای
کشور به ارمغان آورد و از بسیاری از هزینههای گزاف بکاهد.
این راهحل و راهکار چیزی نیست مگر به‌کارگیری تمام ظرفیتها و قابلیت های
موجود و طرح و اجرای روشهای نوآورانه و خلاق مبتنی بر دانش و متکی بر
امکانات ناشی از فناوری نوین که آن عنصر مترقی، فرهنگ کارآفرینی است
که در آن کارآفرینان از هر قشر و رده و هر گروهی با تمام وجود و با برخورداری
از کمترین امکانات و توقعات در بستر سازمانهای کوچک و بزرگ، ظهور و بروز می یابند.
منبع:

علی اکبر غلامیان و رضا اویسی
مرکز توسعه کارآفرینی

کلمات کلیدی : کارآفرینی سازمانی، فرهنگ، ادبیات کارآفرینی، ویژگی کارآفرینان، فرهنگ مخاطره پذیری